هفته دوم شانزده ماهگی کودکِ شما دیگر آن بچه حرف گوش کن و زبان بسته نیست! وقتی فهمید استقلال شخصیتی دارد، جنگ قدرت بر سر مواردی چون مسواک زدن، لباس پوشیدن و پوشک شدن شروع میشود. هر زمان دیدید از نظر روحی حالش خوب نیست و برافروخته شده، در صورت امکان اتاق را ترک کنید. زمانی که هر دو آرام شدید، به اتاق برگردید. در این مواقع به یاد آورید که رفتارهای کلافه کننده کودک در هفته دوم شانزده ماهگی دست خودش نبوده و به مراحل رشد او مربوط میشود.
مثلا وقتی صدنلی را خط خطی میکند، قصد ندارد شما را اذیت کرده و خرابی به بار آورد. بلکه از مهارت حرکتی جدیدی که به تازگی یاد گرفته لذت میبرد. در این مورد هم صحبت میکنیم. اما یکی از موضوعات دیگر که اتفاقا بسیار مهم است، به خجالتی بودن فرزندتان مربوط میشود. خیلی از والدین به دلیل سرزدن این رفتار از کودک خود دچار نگرانی میشوند. پیام ما در این موراد: صبور باشید و از او حمایت کنید. در ادامه دلیلش را خواهیم گفت تا آن لحظه منتظر باشید.
جنگ قدرت بر سر استقلال و فروپاشی احساسی!
وقتی پای داشتن خواست و اراده در میان است، سر و کله سرپیچی کردن هم پیدا میشود! به همین سادگی دوران «نه گفتن» کودک آغاز میشود. در واقع وقتی کودک شما فهمید که استقلال دارد و میتواند از آن استفاده کند، سرپیچیاش نیز شروع میشود. بخصوص از وقتی که با کلمه «نه» آشنایی پیدا میکند، آن را زیاد به کار میگیرد و «نه» به کلمه مورد علاقهاش تبدیل میشود. رفتار خشک و مخالفت کودک در برابر خواستههای شما یک مفهوم بزرگ برایش به همراه دارد. او درک میکند که یک شخص کاملا جدا از شماست و وجودش به شما وابسته نیست(بر خلاف چیزی که در دوران نوزادی تصور میکرد). این رفتارها به سندروم «معذرت میخوام اما تو دیگه رئیس من نیستی » معروف است.
اما فکر میکنید بر سر چه موضوعاتی بین شما و فرزندتان اختلاف نظر وجود دارد؟
موضوعات مهم برای کودک در این سن شامل مسواک زدن، تعویض پوشک و نشستن در کالسکه یا صندلی کودک میشود و او بر سر این مسائل با شما مخالفت میکند. بهترین استراتژی در این مواقع اجتناب از بحث و جدل است. خیلی ساده به فرزندتان یک انتخاب دیگر داده و یا اینکه اگر زیاد مهم نیست، بی خیالش شوید. مثلاً لباس کودک 16 ماهه تان کثیف است و او بر خلاف اصرار شما نمیخواهد آن را عوض کند. در این موراد زیاد به خوتان سخت نگیرید. وقت و انرژی خود را برای موضوعات مهم تر مثل زدن، جیغ کشیدن و از این قبیل رفتارها ذخیره کنید.
اما گاهی اوقات هر چقدر که بخواهید هم نمیتوان از دعوا کردن اجتناب کرد و در اینجاست که فروپاشی احساسی برای شما و فرزندتان رخ میدهد.
هر کودکی گاهی اوقات نیاز دارد که از نظر احساسی خودش را خالی کند و لجبازیاش اجتناب ناپذیر است. کودکان نوپایی نیز که پستی و بلندیهای زیادی را از نظر رشد فیزیکی و احساسی میگذرانند، به این نیاز دارند که به طور مداوم خودشان را خالی کنند تا آرام شوند.
مقابله با فروپاشی احساسی کودک
خبر خوب اینکه فروپاشی احساسی کودک گذرا بوده و مدت زیادی دوام نمیآورد. البته در همین مدت کوتاه ممکن است بدترین روزها را برای شما رقم بزنند. مثلا در فروشگاه، هواپیما و جلوی مادر شوهرتان زیر گریه بزند و امان را از شما ببرد. این دیگر به شما بستگی دارد که چگونه میتوانید او را آرام کنید.
یکی از دلایلی که کودک در مکان های عمومی بدخلقی میکند این است که تحمل این شرایط را ندارد. افراد غریبه، روشنایی زیاد چراغ ها و صدای زیاد آدمها از تحملش خارج است و نمیتواند طغیان احساساتش را کنترل کند.
وقتی بیرون از خانه هستید و میخواهید کاری انجام دهید، کودک 16ماههتان که میبیند توجه کامل شما را ندارد، برای بدست آوردن آن هر کاری میکند. اگر میخواهید در این مواقع از فروپاشی احساسی کودک جلوگیری کنید، تا حد توان خود با او از نظر احساسی ارتباط برقرار کنید. این کار، بیرون رفتن را برای هر دو شما سرگرم کننده تر میکند. با او بازی کنید. نگاه کن نگاه کن کورن فلکس داره میاد. تو هم اون رو میبینی؟ در اثر همین بازی کودک شما از نظر احساسی آرام میشود چون خیالش راحت است که هنوز توجه شما را دارد.
چیزی که گفتیم تنها مثالی کوچک از یک وضعیت خاص بود. ممکن است شما راههای مختلفی برای آرام کردن فرزندتان در این مواقع امتحان کنید تا بالاخره راهی که موثر است را پیدا کنید. با این وجود در ادامه ما نیز چند راه پیشنهاد دادهایم که میتوانید آنها را امتحان کنید.
راههای پیشنهادی تربیتگرام برای آرام کردن کودک 16 ماهه
- فرزندتان را بلند کرده و به آرامی او را در آغوش بگیرید تا آرام شود. بدترین کار این است که بر سرش فریاد بزنید و یا اینکه بخواهید او را کتک بزنید زیرا در این صورت او هر روز ناامید تر میشود.
- او را بردارید و به مکانی ببرید که با آرامش بتواند پایش را بر روی زمین بگذارد یا در ماشین بشیند. به او بگویید: عزیزم من دارم میبینم که تو ناراحتی. نگران نباش من اینجام. تو در امانی و خطری تو رو تهدید نمیکنه.
- اگر در خانه هستید و فرزندتان گریه میکند، برای چند دقیقه اتاق را ترک کنید. سپس با یک یا چند نفس عمیق و یا خوردن یک لیوان آب سعی کنید آرام شوید. وقتی آرام شدید، به اتاق برگردید و به فرزندتان بگویید: عزیزم من اینجام که به تو کمک کنم آروم بشی. تو در امانی و کسی نمیتونه بهت آسیب برسونه.
- وقتی در مکان های عمومی هستید و فرزندتان بد عنقی میکند، ممکن است کمی از این رفتار فرزند خود خجالت زده شوید. اما فرزندتان به این چیزها کاری نداشته و امکان دارد لجبازی اش بیشتر هم شود. در این شرایط بهترین کار این است که دندان بر روی جگر گذاشته و در حالی که فرزندتان را از صحنه دور میکنید، لبخند بزنید.
مرزبندی برای کودک
یکی از مهم ترین وظایف پدر و مادرها قرار دادن محدودیت های مناسب است. در این هفته میبینید کاری که به فرزندتان بارها توصیه کردهاید انجام ندهد را او دوباره تکرار میکند. مثل یک ضبط صوت که نوارش خراب شده باشد! مثلا شما میبینید که از ماشین لباسشویی یا ماشین ظرفشویی بالا میرود و به او میگویید این کار را انجام ندهد. اما فرزند شما دوباره این کار را میکند. قصد او نیز مخالفت به طور مستقیم نیست و او نمیخواهد لج شما را در بیاورد. بلکه در واقع میخواهد بداند کی شما به او میگویید: وایسا! دیگه کافیه.
اما یک نکته مهم را هم یادمان نرود. رفتارهای به ظاهر مخرب و عدم سازگاری کودک 16 ماهه شما بخشی از رشد او است. وقتی فرزندتان از خودکار، مداد یا ماژیک برای خط خطی کردن میز غذاخوری استفاده میکند، قصدش آزار و اذیت شما نیست. او از مهارت حرکتی جدیدی که تازه یاد گرفته لذت میبرد.
یکی دیگر از مشکلات هفته دوم شانزده ماهگی این است که کودک نوپای شما از رفتن به رختخواب خودداری میکند. او میداند بودن با شما آنقدر هیجان انگیز است که نمیخواهد با خوابیدن حتی یک لحظه از آن را از دست بدهد.
پیشنهاد تربیتگرام
اگر کودک شما به رختخواب نمیرود، برایش یک روتین خواب بگذارید. قبلا بارها از اهمیت روتین خواب کودک برایتان گفتیم. قبل از خوابیدن کودک او را حمام کرده، برایش کتاب بخوانید و بعد به رختخواب ببرید. با انجام این روتین کودک شما دیگر میداند که زمان خوابش فرا رسیده است. برای رشد مهارتهای حرکتی ظریف نیز به او اجازه دهید تا فرصت نقاشی کردن را داشته باشد. با انجام این کارها تحمل لجبازی کودک برای شما کمتر آزار دهنده میشود.
خجالتی یا درون گرا؟ مساله این است!
اگر فرزند 16 ماهه شما شخصیتی درون گرا دارد، به او برچسب خجالتی بودن نزنید. شاید بگویید پس چرا در برخورد با دیگران خجالتی است؟ دلیلش آن است که احتمالا موقعیت و شرایط برای او جدید است و نمیتواند به افراد غریبه اعتماد کند.
اضطراب جدایی علاوه بر کودکان خجالتی، بچه های اجتماعی و جسور را خجالتی کند. اگر فرزند شما دورنگراست، به او مراقبت همراه با عشق بدهید. در شرایط استرس زای اجتماعی مثل یک مهمانی خانوادگی به او اطمینان دهید که درکش میکنید. دست او را بگیرید و بگویید: عزیزم مهمونی پر سر و صداست. درسته ؟ بدون اینکه بخواهید او فرزندتان را تحت فشار بگذارید، زمان بیشتری برای برقراری ارتباط با دیگران بدهید. اگر هم میبینید درونگراست، به جای اینکه در مواقع خجالتی بودن به آن اشاره کنید، وقتی اجتماعی تر رفتار میکند او را تحسین نمایید.