هفته سوم پنج ماهگی نوزاد (هفته نوزدهم)

در هفته سوم پنج ماهگی نوزاد اول از همه درباره خندیدن و حس شوخ طبعی فرزندتان صحبت می‌کنیم. فرزند شما در این هفته حس شوخ طبعی‌اش پرورش پیدا کرده و به هر ادا و صدای خنده دارِ شما واکنش مثبت نشان می‌دهد و می‌خندد.

خبر فوق العاده‌ی دیگر اینکه نوزاد الان می‌داند در اطرافش چه می‌گذرد. دلیلش این است که حس بینایی‌اش بهتر شده و رنگ‌ها را می‌تواند تشخیص دهد.

در این هفته همچین به شما نکاتی درباره دوشیدن شیر به کمک شیردوش و بیماری خطرناک و ویروسی RSV می‌گوییم.

نوزادان کِی شروع به خندیدن می‌کنند؟

قبلاً هم گفتیم که بیشترِ نوزادن بینِ سه تا چهار ماهگی شروع به خندیدن می‌کنند. بنابراین شاید الان که این مطلب را می‌خوانید، از این نقطه عطف رشد کودک (خندیدن) لذت ببرید. خنده یکی از بهترین و آسان ترین راهها است که شما بتوانید با فرزندتان پیوند عمیق تری ایجاد کنید.

بازی‌هایی مثل دالی موشه به بهترین نحو ممکن نوزاد را می‌خندانند. سرتان را زیر پتو ببرید و یواشکی بالا بیایید. و یا اینکه یک اسباب بازی را به صورت ناگهانی به او نشان دهید.

باور کنید اینقدر می‌توانید با این روش نوزاد را بخندانید که نگو و نپرس! فقط مراقب باشید که عروسک یا اسباب بازی زیاد سر و صدا نداشته باشد. برخی از بچه ها از اسباب بازی و عروسکهای صدادار وحشت دارند و باعث می‌شود گریه کنند.

در هفته سوم پنج ماهگی فرزندتان را با انواع خنده و شکلک‌های خنده دار بخندانید. از صدا درآوردن هم غافل نشوید. جالب است بدانید که به هیچ نوع ساز موسیقی یا اسباب بازی خاصی هم نیاز ندارید.

صداهای مختلفی مثلِ سوت زدن معمولی و صدای حیوانات که با زبانتان ایجاد می‌کنید ، همه و همه نوزاد را به شکلی باورنکردنی به خنده می‌آورند. فرزندتان عاشقِ این کارِ شما خواهند شد.

بینایی نوزاد

نوزادان از همان روز اول می‌توانند رنگ ها را ببینند اما در تشخیص مناسبش دچار مشکل هستند. مثلاً نمی‌توانند بین دو رنگ قرمز و نارنجی تفاوتی قائل شوند؛ در صورتی که می‌توانند رنگ‌های خیلی متفاوت از هم مثل قرمز و سبز و زرد را از هم دیگر تشخیص دهند.

می‌دانید دلیلش چیست؟ دلیلش این است که فرزند شما وقتی هنوز خیلی کوچک است، رنگهای سیاه و سفید و با کنتراست بالا را تشخیص می‌دهد.

 فرزندتان همچنین می‌تواند رنگهایی که به هم خیلی شبیه هستند را تشخیص دهد. حتی شروع به پرورش مهارت درک عمق تصاویر هم می‌کند. اجازه دهید درباره مهارت درک عمق تصاویر بیشتر بگوییم.

تا قبل از هفته سوم پنج ماهگی برای نوزاد اصلا آسان نبود که اشیا را از نظر موقعیت مکانی، اندازه و شکل پیدا کند و بعد توسط پیام مغز به دستش نزدیکش شود و آن را بردارد. چه کسی قرار است این همه راه برود(((:

اما در پنج ماهگی از هر دو مهارت رشد حرکتی برای گرفتن اشیا و بلوغ مغز برای انجام حرکت لازم به طرف آن شیء برخوردار است.

بنابراین شما می‌توانید چیزهایی مثل اسباب بازی عروسکی را در دسترسش قرار دهید تا این مهارت را تقویت کنید. اگر این کار را نکنید، فرزندتان خودش دست به کار شده و با چیزهایی مثل گشواره، موها و عینک که راحت در دستش قرار می‌گیرد، این کار را انجام می‌دهد. پس بهترین کار این است که عروسک‌ها را در اختیارش بگذارید.

چند ترفند برای مادرانی که می‌خواهند شیر خود را بدوشند!

در هفته سوم پنج ماهگی، خیلی از مادران باید به سر کارشان برگردند. بنابراین چون نمی‌توانند همیشه برای شیر دادن به نوزاد در دسترس باشند، نیاز است که شیرشان را بدوشند.

خوشبتانه این دسته از مادران شاغل می‌توانند با دوشیدن شیر از سینه به شیر دادن به نوزاد خودشان ادامه دهند. دوشیدن شیر به نگهداری شیر در سینه شما کمک می‌کند و می‌توانید در یک شیشه شیر به فرزندتان شیر دهید.

اما یک مساله وجود دارد. در ابتدا این کار زیاد آسان نیست و باید قِلِقَش دستتان بیاید. در این جا چند ترفند به شما می‌گوییم که این فرایند را در محیط کار راحت‌تر می‌کند.

1- از قبل در خانه تمرین کنید!

قبل از اینکه مرخصی مادرانه‌تان تمام شود و بخواهید به کار برگردید، دوشیدن شیر را در خانه تمرین کنید. برخی از مادرانِ شاغل از دستگاه شیر دوش الکترونیکی استفاده می‌کنند. به کمک این مدل، شما می‌توانید با یک بار دوشیدن، هر دو سینه را به طور همزمان تخلیه کنید.

البته حتما نیازی نیست که دستگاه الکتریکی خریداری کنید. انواع دیگر هم وجود دارند.
عموماً به میزان استفاده شما بستگی دارد. اگر قصد ندارید زیاد از شیر دوش استفاده کنید، می‌توانید از مدل‌های مکانیکی که نسبتاً ارزان تر هستند، خریداری کنید.

در نهایت شما باید مدلی را انتخاب کنید که به شما راحتی بیشتری می‌دهد. به اینکه قرار است شیر دوشیده شده را کجا نگهداری کنید هم فکر کنید. اگر در محیط کار یخچال وجود نداشته باشد (که بعید می‌دانیم امروزه چنین محیطی وجود داشته باشد)، باید از کیسه‌های مخصوص فریز کردن استفاده کنید.

2- مدیر یا سرپرست بخش را در جریان بگذارید!

امروزه برخی از محیط های کاری محلی را به دوشیدن شیر توسط مادران اختصاص می‌دهند. اگر محیط کاری شما به صورت اُپن آفیس باشد، بهتر است از سرپرستتان درخواست کنید که چنین شرایطی برایتان فراهم کند.

3- هر روز در یک زمان و مکان مشخص این کار را انجام دهید

اگر می‌خواهید همیشه شیر داشته باشید، هر سه ساعت یک بار (البته اگر برایتان امکانپذیر است) از شیر دوش استفاده کنید. یادتان باشد که در این بین به میزان کافی مایعات مصرف کنید.

برای دوشیدن بهترِ شیر، خودتان را در شرایطش قرار دهید

چه کارهایی باعث آرامش و ریلکس شدن شما می‌شود؟ همان کار را انجام دهید. اگر اهل موسیقی یا پادکست هستید، این کار را انجام دهید. اگر به صورت روتین مدیتیشن می‌کنید، حتماً این کار را انجام دهید. این کارها باعث می‌شود که نتیجه بهتری در دوشیدن شیر بگیرید.

بعضی از مادران پا را از این فراتر گذاشته و از قوه تخیل خودشان استفاده می‌کنند. مثلاً عکس نوزاد یا هر چیزی که بوی فرزندشان را تداعی می‌کند، همراه خودشان دارند تا آرامش پیدا کنند.

پیشنهاد می‌کنیم لالایی و آهنگ‌هایی که در زمان شیر دادن برای نوزاد می‌خواندید را به یاد بیاورید . به احتمال زیاد این موارد کمک می‌کند که راحت تر شیرتان را بدوشید.

ویروس سینسیشیال یا RSV چیست؟

یکی دیگر از مواردی که ممکن است در هفته سوم از ماه پنجم نوزادی رخ دهد، بیماری ویروسی RSV است. این بیماری که بیشتر در فصل زمستان خودش را نشان می‌دهد، علائمی شبیه به سرماخوردگی دارد.

این ویروس به خودی خود خطرناک نیست اما ممکن است منشاء بیماری هایی مثل عفونت گوش نوزاد، برونشیولیت(عفونت ریوی)، آسم، پنومانیا و دیگر بیماری های تنفسی باشد و در مواردی به بیماری خطرناک ذات الریه منجر شود.

تقریباً هر نوزادی تا قبل از دو سالگی به این بیماری مبتلا می‌شود. اما چه زمانی خطرش بیشتر است؟ احتمالاً درست حدس زدید. تا قبل از شش ماهگی.

بنابراین فرزند شما که الان در هفته سوم پنج ماهگی خودش قرار دارد، ممکن است در خطر بیشتری باشد و باید خیلی مراقب باشید. همچنین نوزادانی که سابقه بیماری دارند و نوزادان زودرس یا نارس (دارای سیستم ایمنی ضعیف) در گروه‌های پر خطر قرار می‌گیرند.

از کجا بفهمیم فرزندمان ویروس سینسیشیال دارد؟

احتمالاً در اوایلِ بیماری، فرزند چهار ماه و سه هفته‌ای شما سرماخوردگی خفیف دارد. اما چند روز بعد سرفه شدیدتری می‌کند و به سختی نفس می‌کشد. دلیلش این است که ویروس ریه فرزند شما را درگیر کرده است. درگیری ریه، مجاری تنفسی را بسته و عمل دم و بازدم را برای نوزاد خیلی سخت می‌کند.

علائمی که نشان می‌دهد نوزاد عفونت شدید دارد:

• تنفس سریع شکمی
• گرفتگی سوراخ بینی
• خس‌خس سینه
• وقفه در تنفس
• تغییر رنگ اطراف لب یا نوک انگشتان به رنگ آبی
• انقباض ماهیچه‌های شکم هنگام تنفس
• کم غذایی

اگر فرزندم به بیماری RSV مبتلا شود، چکار کنم؟

اول از همه به پزشک نوزاد پنج ماهه تان زنگ بزنید. او احتمالاً از شما می‌خواهد نوزاد را به بیمارستان برده تا میزان اکثیژن خونش را چک کند. پس از آن ممکن است برای فرزندتان دارویی تجویز کند که باعث گشاد شدن مجاری تنفسی نوزاد می‌شود. معمولاً بعضی از نوزادن با استفاده از این دارو می‌توانند راحت تر نفس بکشند.

خبر بدی برایتان داریم. RSV هم مثل کرونا ویروس است. بنابراین مصرف آنتی بیوتیک عملاً اثری در درمانش ندارد. اما درست مثل کرونا( موارد خفیف که با قرنطینه خانگی درمان می‌شوند)، با ماندن در خانه و استراحت و مصرف مایعات کافی می‌توانید درمانش کنید.

نکاتی که باید برای درمان ویروس سینسیشیال به آن توجه کنید

• اول اینکه ضروری است نوزاد به اندازه کافی مایعات بخورد و حتماً از دود سیگار و قلیان و هر دود مضر دیگری دور نگهش دارید.
• گفتیم یکی از عوامل ویروس سینسیشیال این است که نوزاد کم غذا می‌شود. بعضی از نوزادان ترجیح می‌دهند که هر بار کمتر شیر بخورند. می‌دانید چرا؟ چون برایشان سخت است که به طور همزمان عمل مکیدن و نفس کشیدن را انجام بدهند. برای اینکه نوزاد بتواند راحت تر نفس بکشد، از قطره بینی سالین و هواکش باز کننده بینی استفاده کنید. دستگاه بخور هم برای این منظور مفید است.
• تا جایی که امکان دارد، نوزاد پنج ماهه شما باید هنگام خواب سرش بالا قرار گرفته باشد. البته به هیچ عنوان از بالشت برای این کار استفاده نکنید. می‌توانید حوله ای در زیر گهواره یا تشک به نحوی قرار دهید که شیب داشته و سرش بالا باشد.
• در آخر اگر نوزاد تب دارد، می‌توانید از استامینوفن استفاده کنید. ولی از شما خواهش می‌کنیم به هیچ عنوان از داروی دیگری بدون تجویز پزشک استفاده نکنید.

پزشکان متخصص اطفال برای برخی از نوزادن زودرس و دارای بیماری تنفسی که در گروه پر خطر قرار می‌گیرند، توصیه میکنند که همانند انفولانزا، واکسن ویروس سینسیشیال را نیز تزریق کند.

جمع بندی

همه بچه‌ها منحصر به فرد هستند و در مدت زمان مشخصی به نقاط عطف رشد خود می‌رسند. این مقالاتی که ما درباره رشد هفته به هفته نوزاد می‌نویسیم، جزئیاتی درباره این مراحل به شما می‌گوید و اینکه ممکن است چه اتفاقی رخ دهد. اگر الان رخ نداده باشد، در آینده این اتفاق می‌افتد. اگر نوزاد شما نارس بوده، توجه داشته باشید که نوزادان نارس برای رسیدن به مراحل خاصی از رشد به زمان بیشتری نیاز دارند. به شما توصیه می‌کنیم که هر گونه نگرانی و سوال خود را با پزشکان اطفال در میان بگذارید.

هفته چهارم پنج ماهگی نوزاد