در سه تا چهار سالگی کودک، درون او چه میگذرد؟
نکات کلیدی رشد کودک
وقتی کودک وارد سن سه سالگی میشه رفتارهای متفاوتی نسبت به گذشته اش از خودش بروز میده. سه تا چهار سالگی کودک با توانایی راه رفتن، حرف زدن و کنجکاوی های مختلف همراهه که برای گذروندن هر چه بهتر دوره سه تا چهار سالگی کودک باید نسبت به تغییرات و نیازهای او آگاه بود. در صورت عدم آگاهی ممکنه امکانات و شرایط لازم برای رشد او فراهم نشده و حتی جوهر خلاقیت کودک سرکوب بشه و به روان او در طلایی ترین دوره حیات آسیب وارد بشه.
مطالعه کتاب یا مشاوره با پزشک برای رشد هرچه بهتر کودک یا تربیت اصولی کودک از هر لحاظ، از بهترین کاراییه که والدین در این دوره میتونن انجام بدن.
سه تا چهار سالگی کودک معمولا با شکل گیری دوستی ها و روابط عاطفی توام بوده و شما شاهد جمله بندی های کوتاه یا تکرار کلمات بزرگسالان در کلامشون خواهید بود. امنیت روان کودک توی این دوره از اهمیت ویژه ای برخورداره و با انجام اشتباه نباید با تندی با اونا برخورد بشه و روحشون با ترس و احساس ناامنی آشنا بشه.
رشد احساسات در دوره سه تا چهار سالگی کودک
دقت کنید که توی این دوره، عاطفه فرزند شما در حال شکل گیریه. احساس هایی مثل غم، ترس، عصبانیت از جانب کودک قابل درک و فهمه و به هیچ وجه احساسات اونا رو مورد تمسخر یا عدم توجه قرار ندین. فراموش نکنید که کودک شما متناسب با قوه درک و توان خودش احساسات رو درک میکنه و سعی کنید با آگاهی از قرار دادن اونا در معرض اتفاقایی که قادر به تحمل اون نیستن اجتناب کنید.
مورد دیگه تخیل اوناست، عجیب نیست اگه کابوس های شبانه در اونها شروع شده و دچار ترس های خیالی بشن. اونا حتی دوستای خیالی دارن و نباید در این باره مورد تمسخر واقع بشن.
اجازه بدید با شما در مورد احساساتشون حرف بزنن و اجازه ندید احساسی درونشون سرکوب بشه و یا از روی خجالت یا ترس از ناراحت کردن شما، از حرف زدن در مورد افکارشون صرف نظر کنن و همه چیزو تو خودشون بریزن.
لزوم رشد با بازی در سه تا چهار سالگی کودک
بازی مهم ترین کاریه که برای کودک توی این دوره لازمه انجام بده. این نکته رو مد نظر داشته باشید که هفت سال اول زندگی، زمان پادشاهی کودکه و باید با نظارت اجازه داده بشه اون هر کاری دوست داره انجام بده. هفت سال دوم وقت امر و نهی و آموزش خوب و بد به کودک هست. هفت ساله سوم زمان گرفتن مشورت از اون و مشارکت دادنش توی حل مسائل زندگی و آماده کردنش برای یه زندگی بزرگسالانه است.
- توی سه تا چهار سالگی کودک، او با همسن و سالهای خودش یا شما دوست داره بازی کنه و این امکان در اختیار شماست که بفهمید چه چیزی از دنیای بیرون، دنیای ذهن اونو مشغول خودش کرده. مورد دیگه آشنایی کودک با احساس مالکیت و عبارت های مال من و مال اون هست. تو این دوره مفهوم به اشتراک گذاری وسایل و اشیا رو متوجه شده و باید شما به عنوان بزرگتر رعایت یکسری از امور اونو بکنید.
- هرگز تو سه تا چهار سالگی کودک اونو مجبور به قرض دادن اسباب بازیهاش نکنید. همونطور که وسایل زندگی شما براتون مهمه، اسباب بازیهای اونم براش مهمه و بهش حس تعلق داره و باهوش احساس هویت میکنه.
- با مشاهده نحوه بازیش با دوست خیالی یا عروسکش و حرف، احساس و لحنی که با اون رد و بدل میکنه، میتونه شما رو متوجه اونچه از محیط بیرون دریافت کرده بکنه. میتونید از طریق بازی، نقش های مختلف رو به فرزندتون بیاموزید و شغلهای مختلف و مسئولیت های متفاوت رو با مدیریت اسباب بازی هاش به اون بیاموزید.
- توی سه تا چهار سالگی کودک، ممکنه شما رو دست بندازه و با گول زدن شما به مقدار زیادی خوشحالی کنه و بخنده. از اینکه شما متوجه حقه های او نمیشید احساس شادی کرده و اون کارها رو برای شما تکرار میکنه. موضوعی که باید مد نظرتون قرار بدید، ترسش از مقابله به مثل کردن شماست. سعی کنید این کار رو نسبت به اون انجام ندید و بامزگی و تعجب اون رو بپذیرید. مثلا ممکنه با تمسخر بگن، مامان فکر کرد من خوابم اما من خودم رو به خواب زده بودم.
- کنجکاوی های جنسی تو سه تا چهار سالگی کودک شروع میشه. او نسبت به هم سن و سالای دختر یا پسرش کنجکاو شده و بهترین موقع برای آموختن حریم شخصی به کودک همین موقع هاست. میتونید به اون قسمت های خصوصی بدنش رو یاد داده و بگید هرگز نباید کسی به اونجا دست زده یا اون رو ببینه و با حالتی دوستانه کنجکاوی های اونو را برطرف کنید.
به حرف افتادن کودک در سه سالگی
خودتون رو برای پر چونگی های اون آماده کنید و سعی کنید باهاش حرف بزنید تا بتونه با شما به خوبی ارتباط برقرار کنه. هرگز بهش نگید ساکت باش یا با حالت پرخاش باهاش حرف نزنید، به حرفهای اشتباه یا متناقضش نخندید و اونو از حرف زدن منصرف نکنید، چون این کار بهش حس خجالت میده.
با یاد گرفتن لغت های جدید توی جمع با افراد بیشتری صحبت خواهد کرد و سعی کنید ازش حمایت کرده و با مهربونی به حرفهاش توجه کنید.
توی سه تا چهار سالگی کودک، به اندازه چهار تا پنج کلمه صحبت میکنه که برای ارتباط گیری بهتر با اون بهتره شما هم کوتاه، با لغت های مناسب باهاش صحبت کنید. تا آخرای سه سالگی بیشتر حرف میزنه و دایره لغاتش هم بیشتر و بیشتر میشه.
توانایی فکر کردن و سوال پرسیدن کودک
توی سال سوم کودک کنجکاوی های زیادی داره و معمولا زیاد سوال می پرسه، بهتره به درستی به حرفاشون گوش بدید و با صبر و حوصله به اکثرشون پاسخ بدید. از جمله این سوالا میشه به : چه کسی؟ چی گفت؟ برای چی ؟ یعنی چه ؟ اشاره کرد.
در اثر این پرسش و پاسخ هاست که کودک شما مفاهیمی مثل مقایسه، بزرگ و کوچیک، بالا و پایین، زیر و رو، چپ و راست و کم و زیاد رو متوجه میشه.
دوره سه تا چهار سالگی کودک زمان شکل گیری حافظه اونم هست. او اسامی رو به خاطرش سپرده و شعرهایی که میشنوه رو زیاد حفظ میکنه. برای اسباب بازی هاش اسم گذاشته و میتونه بر اساس رنگ، شکل و سایزشون، اونا رو جانمایی کنه. بهتره از این دست بازیها با کودکتون بیشتر انجام بدین تا بستر رشد بیشتر ذهن و خلاقیت شون رو شکل بدید.
یادگیری انجام کارهای روزمره
طی دوره سه تا چهار سالگی کودک، او علاقه شدیدی به مشارکت توی انجام کارها از خودش نشون میده. از جمله این کارا میشه به غذا خوردن، پوست کندن میوه، پوشیدن لباس یا پا کردن کفش اشاره کرد. بهتره اجازه بدید که فرزندتون این کارای شخصی رو خودش انجام بده تا به استقلال و اعتماد به نفس بیشتری تو دوره نوجوانی برسه.
باید کودک توی این سالها بیاموزه به تنهایی به توالت بره و علاوه بر اون بتونه خودشو تمیز کنه. انجام کارایی مثل مسواک زدن رو به خود کودک واگذار کنید و سعی کنید از دور بهش نظارت داشته باشید.
کمک به تخلیه هیجانات کودک
طی سه تا چهار سالگی کودک به دلیل تواناییش توی دویدن، دوست داره بیشتر در تکاپو و توی محلهایی مثل پارک بازی کنه. لطفا کودک رو تو این دوره محدود نکرده و اجازه بدید هیجانات و کنجکاوی هاشو انجام بده تا با کوله باری از انرژی و کارهای نکرده به بزرگسالی منتقل نشه. بهتره محیط خونه رو هم برای بازیهاش باز بذارید تا بتونه شیطنت هاشو در طول روز بدون تذکر و دعوا انجام بده.
خرید بازی لگو برای پرورش خلاقیتش بسیار مناسبه. تهیه دفتر نقاشی برای خط خطی، رنگ آمیزی با مداد رنگی و آبرنگ، رنگ کردن صورت با مواد بی ضرر از جمله کاراییه که میتونید براش انجام بدید.
کمک والدین به رشد خلاقیت کودک
- تو سن سه تا چهار سالگی کودک، او بیشتر علاقه داره روی دیوار نقاشی بکشه، برای این امر از قبل دیوارهای اتاقش رو با سلفون محافظت کنید و توی این دوره حساس بهش اجازه نقاشی روی دیوارهای اتاقش رو بدید تا کنجکاویش ارضا شده و به کل منزل کشیده نشه و براش توی این زمینه محدودیت تعیین کنید. نقاشی روی دیوارهای حمام هم از جمله کاراییه که میشه با مواد قابل شستشو اجازش رو بهش داد.
- در کل برایش وقت بذارید و باهاش کاردستی درست کنید.
- ابزار موسیقی براش خریده و اجازه دهید با صداها خودش رو مشغول کنه.
- توی سه تا چهار سالگی کودک برای تقویت حافظه بهتره شعر های مختلف رو باهاش زمزمه کرده و براش کتاب بخونید.
- با هم آشپزی کنید، اجازه بدید با قیچی ایمن، برای شما سالاد کاهو درست کنه. 6- تو دوره سه تا چهار سالگی کودک که زمان مناسبی برای آموزش موضوع نوبت انجام کارهاست. بهتره با کودکتون امانت داری و استفاده مشارکتی از وسایل رو تمرین کنید و بهش آموزش بدید. برای مثال نوبت منه بازی کنم. نوبت توئه اون رو بیاری و غیره .
تربیت اخلاق و رشد روان کودک
هر از چند گاهی توی مراحل رشد کودک، به نادانی و ناتوانی خودتون اذعان کنید و بهش حس دانایی بدید و بعضی از سوالاتتون را از بچه ها بپرسید تا پاسخ بدن و شما رو راهنمایی کنن. مثلا بعضی وقتا برای رشد توانایی و اعتماد به نفس شون در شیشه مربا رو به اون بدید باز کنه.
اگه بهش حس ناتوانی بدید، یا بهش بگید، تو حرف نزن خودم میدونم، کودک برای اینکه شما رو ولی نعمت خودش میدونه و نمیخواد شما رو از دست بده، به خودش قول میده که دیگه نه بدونه و نه بتونه، یا این مسئله رو توی خودش انکار میکنه و برعکس سعی میکنه همه چیز دان بشه و همه جا اظهار نظر کنه تا به همه ثابت کنه، میدونه و میتونه.
برای جلوگیری از خستگی تون بعضی از کارهای کودک رو به همسرتون بسپرید و خلوت خودتون رو هم کنار تربیت کودک داشته باشید. زمانی که کودک غرق تو خلوت خودشه، اونو به حال خودش گذاشته و از دور مراقب سلامتی و ساعت خوراکش باشید.
نگرانی در مورد اختلال های رشدی در کودک
تشخیص مشکلات بینایی و ارتباط گیری
اگر توی دوره سه تا چهار سالگی کودک، به چشم شما موقع صحبت کردن نگاه نمیکنه یا توی تشخیص اشیا دچار مشکل میشه، بهتره با یه پزشک در این باره مشورت کنید.
مشکل در بازی
اگر کودکتون توی گرفتن و دریافت پیام های شما موقع بازی مشکل داره یا اونها رو درک نمی کنه و متوجه حرف شما نمیشه یا نمیتونه ساده ترین کارا مثل نگه داشتن ابزار کوچیک تو دستاش رو انجام بده، بهتره به پزشک مراجعه کنید.
مورد دیگه علاقه نشون ندادن مکرر نسبت به بازی با هم سن و سالای خودش هست. اگه ترس زیادی داره و موقع انجام بازی نمی تونه ادای کارها رو در بیاره، مثلا سوار شدن به اتوبوس یا خوردن چای و غیره بهتره در مورد کارهاش با کارشناسای تربیت کودک صحبت کنید.
مشکلات حرکتی کودک
در سن سه تا چهار سالگی کودک، تقریبا میتونه راه بره، بدوئه و شیطنت کنه، اگر کودک شما کمی دست و پا چلفتیه یا نمیتونه نسبت به کشیدن اشکال ساده هندسی تمرکز داشته و توانایی به خرج بده، زود عصبانی میشه و اکثرا لجبازی داره، بهتره کودکتون رو برای بررسی شناختی، حرکتی به متخصصین این امر نشون بدین.